Kiedy sąsiad jest biedny, nie dziwnym jest, że szybko się o nim zapomina. Tak się stało i z Kirgistanem. Informacji o tym państwie po rozpadzie ZSRR było bardzo mało. Tylko w 2005 roku kiedy w Biszkeku przeszła „tulipanowa rewolucja” wszyscy wspomnieli o biednym sąsiedzie.

Przez ostatnie 6 lat Kirgistan przeżył obalenie dwóch prezydentów (Askara Akajewa w 2005 roku i Kurmanbeka Bakijewa w 2007), pogromy protestujących w czasie rewolucji i jeden z najstraszniejszych epizodów z historii Kirgistanu – konflikt etniczny w mieście Osz między Kirgistańczykami, a Uzbekami. Jeszcze wcześniej podobna rzeź odbyła się także w Osz i była ona w 1990 roku, po której do władzy na piętnaście lat doszedł Askar Akajew.

Wszystkiemu winna bieda

Proszę się nie bać. Spodoba się wam w Biszkeku”, - podgaduje mnie Wiera, która siedzi obok mnie w samolocie. – Miasto jest bardzo ładne. Ludzie mili. Do Rosjan odnoszą się dobrze. Tylko do Uzbeków stosunek jest zły. Ale to także nie w samym Biszkeku tylko w dolinie”.

W dolinie” – czyli chodzi o Fergań, gdzie właśnie doszło do walk rok kemu. Wtedy zginęło kilkaset ludzi (głównie Uzbecy), a w Oszie wymordowano całe uzbeckie dzielnice. Później będę niejednokrotnie zadawał miejscowym pytanie, co było przyczyną takich rozrób i każdy będzie mi niejasno odpowiadał: „To oni zaczęli”, lub „oni chcieli autonomii”…

A bezpośrednim powodem rzezi w Kirgistanie jak i w każdym innym zakątku świata jest jak niedawno ogłosił bank światowy, ubóstwo społeczeństwa, problemy z edukacją, korupcja, a nie etniczne i socjalne konflikty, jak to się zwykle mówi. Osądźcie sami: średnia pensja w państwie - $155. Pensja, która wynosi $200 jest dobra, a $300 jest uważaną za bardzo dobrą. Według danych Kirgiskich władz, w 2010  roku 57% mieszkańców państwa dostało pensje poniżej minimum do przeżycia a za linią ubóstwa żyje 30% mieszkańców. A co się tyczy cen artykułów spożywczych to w gazecie „Wieczorny Biszkek” przeczytałem nagłówek „Jeszcze ciut ciut – i wyprzedzimy Kijów! W cenach…”. A na Ukrainie ceny  nie niższe niż w Polsce. Tempo rozwoju inflacji w 2010r na Ukrainie było najwyższe w państwach WNP, Kirgistan – był drugi. Wyjście z tego położenia Kirgizowi znaleźli zmniejszeniu strat w żywności. W koszach na zakupy w Kirgistanie nie znajdziemy: półfabrykatów, chipsów, napoi gazowanych. Za to na bazarze trwa w najlepsze sprzedaż warzyw, mięsa i chleba.

Ceny odzieży z Chin, Turcji czy Indii są sporo niższe niż w Polsce, a produkcja kirgiska jest w ogóle niewiarygodnie dostępna. Pamiątki w formie narodowych czapeczek można nabyć za dolara. Siedem sztuk!

Rozkwit Islamu

W republice aktywnie rośnie w siłę Islam. W 1991r w państwie było 39 meczetów, teraz – powyżej półtora tysiąca. Niemałą rolę w podwyższeniu poziomu religijności w Kirgistanie gra Turcja, która przekazuje 70% środków na budowę kompleksu meczetów w Biszkeku ($8 mln). Sporą część dał także Kuwejt. „Naszym marzeniem było to, aby zaprojektowali to Turcy oraz, żeby było to na 3 hektarach terenu. Budowy zakończą się w przeciągu trzech lat. Meczet może pomieścić do 20 tys. ludzi, a na przylegającym terytorium może znajdować się około 100 tys. muzułmanów. To będzie jeden z lepszych takich obiektów w Azji Środkowej”, - obiecuje głowa religijna Kirgistanu Czubażi Żalilow.

Tym niemniej Biszkiekanie mówią, że w stolicy ludzie to nie tylko muzułmanie, a siedem meczetów stoi praktycznie pustych. Ale na ulicach kobiety chodzą w hidżabach. Można również wszędzie zobaczyć obejmujące się pary, jednak młodzi mężczyźni mówią, że chcieliby stworzyć rodzinę na wzór islamski.

Kirgiskie Eldorado

Jeden z najprostszych sposobów na pracę dla kobiet w Kirgistanie – wszechobecne ogłoszenia o możliwości najmu szwaczki. Takie ogłoszenia można spotkać w całym Biszkeku. Tekstylia – jeden z najbardziej rozwiniętych sektorów przemysłu, jest to ok. 30% całego PKB. Najbardziej prestiżowa praca dla mężczyzn – wydobycie złota. Złoto to ok. 40% eksportu Kirgistanu.

Formalnie z językiem rosyjskim w Kirgistanie jest wszystko dobrze: ma swój oficjalny status. To znaczy, że rządowe i parlamentarne strony w internecie są w dwóch językach. Ale z każdym rokiem zwiększa się ilość osób nie znających rosyjskiego. „W Kirgistanie z czasem cała edukacja powinna być przerzucona na język narodowy”, - powiedział prezydent Kirgiskiej Republiki Roza Otunbajew.

Ale każdy kto widzi swoją przyszłość w Rosji uczy się rosyjskiego i wyjeżdża. Tam stara się zmienić nazwisko na rosyjskie. Na dzień dzisiejszy w Rosji pracuje nawet do 500 tys. Kirgizów. Wszyscy Kirgizowie za granicami ojczyzny to ok. miliona. Według danych ministra pracy i migracji w Kirgistanie, w 2010 roku Kirgizi pracujący w Rosji przysłali do ojczyzny $1,2 mld. Kirgiski politolog Mars Sarijew w wywiadzie dla „Niemieckiej fali” mówi: dla co drugiej rodziny w Kirgistanie takie przesyły pieniędzy stanowią jedyny realny dochód i szanse na życie.